Geçici Vergi Nedir? Kimler Geçici Vergi Verir?

Geçici Vergi Nedir?

Geçici vergi, ticari kazanç sahipleri, serbest meslek sahibi ve kurumlar vergisi yükümlülerinin, cari vergilendirme döneminin gelir ve kurumlar vergisine, üç aylık kazançları üstünden hesaplanarak ödenen vergi uygulamasıdır.

Geçici Vergi, Gelir Vergisi ve Kurumlar Vergisinin yıl sonunu beklemeden, üç ayda bir elde edilen kazancın vergisinin önceden tahsil edilmesidir. Bu yüzden peşin vergi de denilmektedir.

Kimler Geçici Vergi Öder?

• Basit usulde vergilendirilenler hariç ticari kazanç sahipleri, serbest meslek erbabı ve kurumlar vergisi mükellefleri geçici vergi ödemek zorundadırlar.
• Adi ortaklıklar ve kollektif şirketler ile adi komandit şirketler ortaklık olarak gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olmadıklarından geçici vergi mükellefi de değildirler. Ancak, adi ortaklıklar ile kollektif şirketlerde ortakların, komandit şirketlerde komandite ortakların şirketten aldıkları kazançlar, şahsi ticari veya mesleki kazanç sayıldığından geçici verginin konusuna girmektedir.
• Türkiye'de işyeri veya daimi temsilcisi bulunan dar mükellefiyete tabi kurumlar, bu faaliyetleri dolayısıyla geçici vergi ödemek mecburiyetindeler.
• Yukarıda sayılanlardan olmakla beraber, gelir veya kurumlar vergisinden muaf olanlar geçici vergi ödemeyeceklerdir. Bunlardan muafiyet şartlarını kaybedenler, mükellef oldukları tarihten itibaren geçici vergi ödemekle yükümlü olacaklardır.
• Senelere sari inşaat ve onarma işi(2) yapan mükellefler ile noter bulunmayan yerlerde Adalet Bakanlığınca geçici yetkili noter yardımcısı olarak görevlendirilenler, bu kazançları dolayısıyla geçici vergi ödemeyeceklerdir. Ancak, söz konusu mükellefler, senelere sari inşaat ve onarma veya geçici yetkili noter yardımcılığı işlerinden elde ettikleri kazançları dışında kalan ticari veya mesleki kazançları için geçici vergi ödemek zorundadırlar.

Kimler Geçici Vergi ödemez?

• Basit usulde vergilendirilen gelir vergisi mükellefleri
• Kurumlar vergisi mükellefleri, tasfiye dönemlerinde
• Yıllara sâri inşaat (yapimi bir takvim yılını aşan taahhut isleri) ve onarma işi yapanlar
• Ücret geliri elde edenler
• Menkul ve gayrimenkul sermaye iradı sahipleri
• Zirai kazanç sahipleri
• Diğer kazanç ve irat elde edenler
• Kazançları vergiden istisna edilen serbest meslek erbabı ile noterlik görevini ifa ile mükellef olanlar

Lakin Geçici Vergi ödemeyeceği açıklanan kişiler, bu işlerinden elde ettikleri kazançları haricinde kalan ticari veya mesleki kazançları sebebiyle Geçici Vergi ödemek mecburiyetindeler.

Gelir Vergisi mükellefleri ile Kurumlar Vergisi mükellefleri için geçici vergi oranı kaçtır?

Geçici vergi oranı, Gelir Vergisi mükellefleri için, gelir vergisi tarifesinin ilk diliminde yer alan oran (%15) , Kurumlar Vergisi mükellefleri için %22 olarak uygulanır.

Geçici vergi nasıl hesaplanır?

Geçici Vergi ilgili hesap döneminin üçer aylık kazançlarına, gelir vergisi tarifesinin ilk diliminde yer alan oranın %15 uygulanması yoluyla hesaplanır. Kurumlar vergisi yükümlüleri için Geçici Vergi oranı safi kurum kazancı üstünden %22 olarak uygulanır.

Hesaplanan Geçici Vergiden varsa aynı hesap dönemiyle alakalı olarak daha önce ödenmiş Geçici Vergi ve Geçici Vergiye tabi kazançlarla alakalı olarak kesintiler yoluyla ödenmiş vergiler mahsup edilecek, Daha sonra kalan miktar ödenecek Geçici Vergi olarak beyan edilecektir.

Ödenmemiş olan Geçici Vergi sonraki dönem beyannamesinden mahsup edilebilir mi?

Yıl içinde bir önceki dönemde ödenmemiş olan geçici verginin ödenme şartına bağlı olmaksızın bir sonraki dönem beyannamesinden mahsubu mümkündür. Ödenmiş olma şartı yıllık gelir vergisi beyannamesinden mahsup yaparken aranmaktadır. Yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinden ilgili hesap dönemine ilişkin geçici vergi dönemlerinde ödenen geçici vergi mahsup edilir.

Ödenmemiş olan Geçici Vergi yıllık beyanname üzerinden hesaplanan Gelir Vergisinden mahsup edilir mi?

Tahakkuk ettirilmiş, ancak ödenmemiş geçici verginin yıllık beyanname üzerinden hesaplanan gelir veya kurumlar vergisinden mahsup edilmesi mümkün değildir. Mahsup işleminin yapılabilmesi için tahakkuk ettirilmiş geçici verginin ödenmiş olması şarttır.

Tahakkuk eden ancak ödenmeyen geçici vergi için ne yapılır?

Üçer aylık kazançlar üzerinden tahakkuk ettirilmiş, ancak ödenmemesi nedeniyle yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup imkanı bulunmayan geçici vergi tutarları terkin edilir. Terkin edilen geçici vergi tutarına, vade tarihinden terkin edilmesi gereken tarihe (gelir vergisi mükellefleri için 1 Mart, kurumlar vergisi mükellefleri için 1 Nisan) kadar gecikme zammı uygulanır.

Özel İnşaat yapan firmalar Geçici Vergi beyannamesi verir mi?

Tüm inşaat firmaları geçici vergi beyannamesi verirler.

Geçici Verginin eksik beyanda bulunulması durumunda ne yapılır?

Geçmiş zamanlara ait Geçici Verginin %10'u aşan miktarda eksik beyan edilmişse, eksik bildirilen tutar için yapılacak re'sen veya ikmalen tarhiyata vergi ziyaı cezası ile gecikme faizi uygulanır.

Geçici verginin dönemleri, beyan ve ödeme zamanları nedir?

• 1.Dönem (Ocak, Şubat, Mart) 17 Mayıs akşamına kadar beyan edilerek ödenir.
• 2.Dönem (Nisan, Mayıs, Haziran) 17 Ağustos akşamına kadar beyan edilerek ödenir.
• 3.Dönem (Temmuz, Ağustos, Eylül) 17 Kasım akşamına kadar beyan edilerek ödenir.
• 4.Dönem (Ekim, Kasım, Aralık) 17 Şubat akşamına kadar beyan edilerek ödenir.

Geçici Vergi beyannamesi düzenlenirken hangi istisna ve indirimler dikkate alınır?

Mükellefler, Geçici Vergiye tabi kazançlarının tespit edilmesi esnasında Gelir veya Kurumlar Vergisi beyannamesinde dikkate alabilecekleri tüm indirim ve istisnalardan faydalanabilirler.

Bağ-Kur primlerini Geçici Vergi beyannamesinde indirme imkanı var mı? Varsa hangi sütunda gösterilmektedir?

Gelirin elde edildiği yılda ödenmiş olduğunun tevsik edilmesi şartıyla, Bağ-Kur primleri, kazançla sınırlı olarak indirilebilir. Dönem sonunda yıllık beyannamede beyan edilen kazanç olmaması ya da yetersiz olması durumunda, Geçici Vergi dönemlerinde indirilen ödenmiş Bağ-Kur giriş keseneği ve primleri tutarının, yıllık beyannameye göre faydalanılması mümkün olan kısmı; Gelir Vergisi mükelleflerince beyan edilen gelirden indirilebilir, kalan kısmı indirim konusu yapılamaz. Bağ-Kur primleri beyanname üzerinde "Diğer İndirimler" sütununda gösterilmektedir.

Yeni işe başlayan, işi bırakan ve tasfiyeye giren mükelleflerde Geçici Vergi nasıl uygulanır?

Yeni işe başlayan mükellefler, faaliyete başladıkları tarihin içinde bulunduğu Geçici Vergi döneminden itibaren Geçici Vergi ödemeye başlar. İşin bırakılması durumunda ise işin bırakıldığı tarihi içeren dönemden sonraki dönemler için Geçici Vergi beyannamesi verilmez. Ticaret siciline tescil edilerek tasfiyeye giren kurumlar tasfiyeye girdikleri tarihi ihtiva eden Geçici Vergi dönem kazançları üzerinden Geçici Vergi öder, bu dönemden sonraki tasfiye dönemlerinde Geçici Vergi beyannamesi vermezler.

Bilanço esasına göre defter tutan Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri geçmiş yıl zararlarını Geçici Vergiden mahsup edebilirler mi?

Geçici Vergi matrahının hesaplanmasında, Gelir/Kurumlar Vergisi matrahlarının tespit edilmesinde indirimi mümkün olan geçmiş yıl zararları dikkate alınır.

Geçici Verginin ödenmemesi halinde gecikme zammı uygulanır mı?

Tahakkuk ettirilmiş fakat ödenmemiş olması nedeniyle yıllık beyanname üzerinden hesaplanan vergiden mahsup imkânı bulunmayan Geçici Vergi tutarları terkin edilir. Terkin edilen geçici vergi tutarı için vade tarihinden terkin edilmesi gereken tarih olan yıllık beyannamenin verilmesi gereken yasal sürenin başlangıç tarihine kadar gecikme zammı uygulanır.